Audyt krajobrazowy województwa wielkopolskiego został uchwalony

Audyt krajobrazowy to nowe narzędzie ochrony i kształtowania krajobrazu, którego sporządzenie należy do obowiązków samorządów województw. W dokumencie tym identyfikuje się krajobrazy na obszarze całego województwa – w jego granicach administracyjnych, następnie dokonuje się charakterystyki krajobrazów i ich oceny oraz określa się krajobrazy priorytetowe, czyli te najcenniejsze. Dla krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów we wskazanych formach ochrony prawnej, formułuje się ustalenia w postaci rekomendacji i wniosków.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych

Etapy przygotowania audytu krajobrazowego wynikają z art. 38b ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, kolejno jest to:

Zgodnie z przepisami prawa wytyczne dotyczące ochrony krajobrazu określone w audycie krajobrazowym muszą być uwzględniane w określonych dokumentach szczebla regionalnego i lokalnego:

dokumenty poziomu regionalnego:

• w planie zagospodarowania przestrzennego województwa należy uwzględnić rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym,
• w planach ochrony parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego należy uwzględnić wyniki audytu krajobrazowego,
• w planie ochrony parku krajobrazowego określa się granice stref ochrony krajobrazów stanowiących, w szczególności przedpola ekspozycji, osie widokowe, punkty widokowe oraz obszary zabudowane wyróżniające się lokalną formą architektoniczną, wyznaczonych w obrębie krajobrazów priorytetowych, zidentyfikowanych w ramach audytu krajobrazowego,
• na obszarze chronionego krajobrazu sejmik województwa, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego wyznacza, w granicach krajobrazów priorytetowych, zidentyfikowanych w ramach audytu krajobrazowego, strefy ochrony krajobrazu stanowiące w szczególności przedpola ekspozycji, osie widokowe, punkty widokowe oraz obszary zabudowane wyróżniające się lokalną formą architektoniczną, istotne dla zachowania walorów krajobrazowych obszaru chronionego krajobrazu,

dokumenty poziomu lokalnego:

• w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić granice oraz rekomendacje i wnioski dla krajobrazów priorytetowych,
• w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić granice i sposoby zagospodarowania krajobrazów priorytetowych,
• w uchwale reklamowej należy uwzględnić rekomendacje i wnioski z audytu krajobrazowego.

             

Na terenie województwa wielkopolskiego zidentyfikowano 2486 krajobrazów w 13 typach i 33 podtypach. Każdy krajobraz posiada:

• unikalny identyfikator (id),
• kod podtypu krajobrazu – np. 10a (10 oznacza typ krajobrazu – wielkomiejski, 10a oznacza podtyp krajobrazu zespoły urbanistyczne o zachowanych założeniach historycznych,
• kod krajobrazu – np. 30-318.14-010 (30 oznacza kod województwa wielkopolskiego, 318.14 oznacza mezoregion fizycznogeograficzny – Kotlina Kolska, 010 oznacza numer kolejnego krajobrazu w obrębie mezoregionu),

Charakterystyka krajobrazów polega na inwentaryzacji cech krajobrazowych: cech analitycznych, przyrodniczych i kulturowych,
dla których oblicza się wskaźniki określone w rozporządzeniu wykonawczym oraz cech syntetycznych, które określają w sposób ogólny zjawiska bezpośrednio niemierzalne np. tradycja.

---

Charakterystykę krajobrazów przestawia się w karcie charakterystyki krajobrazu, która składa się z pięciu tabel – modułów:

Definicja krajobrazu priorytetowego wynika wprost z art. 2 pkt 16f ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: Wybór krajobrazów priorytetowych nastąpił na podstawie metody określonej w rozporządzaniu wykonawczym. Polega ona m.in. na ocenie cech analitycznych (przyrodniczych i kulturowych) i syntetycznych w poszczególnych krajobrazach oraz w dalszej kolejności na wyborze cech, które w danym podtypie krajobrazu występują często (cechy charakterystyczne) lub rzadko (cechy unikatowe), Całość oceny oparta jest na ściśle określonych w rozporządzeniu matematycznych wyliczeniach. Aby krajobraz został uznany za priorytetowy musi spełnić co najmniej jedno z kryteriów: unikatowość występowania, reprezentatywność, dotychczasowa ochrona prawna oraz ważność krajobrazu.

Każdy krajobraz priorytetowy został poddany analizie składającej się z 4 części:

---

Bardzo ważne dla ochrony i kształtowania krajobrazu są rekomendacje i wnioski, które należy uwzględnić w dokumentach planistycznych zarówno szczebla regionalnego, jak i lokalnego.

---

Dla krajobrazów priorytetowych sporządzono dokumentację kartograficzną i fotograficzną, która została opisana w tabelach Excel w module V.

---

Dokumentacja kartograficzna została przygotowana w formie załączników graficznych w formacie jpg , która przedstawia wyniki przeprowadzonych analiz:

• elementy ekspozycji biernej lub czynnej,
• zagrożenia dla możliwości zachowania wartości krajobrazu,
• propozycje objęcia nowych obszarów formami ochrony przyrody i zabytków oraz zmianę granic istniejących obszarów chronionych.

 

---

Dokumentacja fotograficzna składa się z fotografii, wykonanych z drona oraz „z ręki”. Zawiera charakterystyczne ujęcia, cechy i obiekty obrazujące fizjonomię i strukturę krajobrazu oraz informacje dotyczące m.in. kodu krajobrazu, nazwy obiektu, autora, daty wykonania oraz georeferencji.

 

W audycie krajobrazowym wskazuje się również krajobrazy w obrębie obszarów prawnie chronionych, które są określone w rozporządzeniu wykonawczym. Należą do nich: parki kulturowe, parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu.

---

Suma powierzchni wszystkich form ochrony przyrody to 33% powierzchni województwa obejmująca 1191 krajobrazów (48% wszystkich krajobrazów wyznaczonych na terenie województwa), w tym 73 krajobrazy priorytetowe (60,8% wszystkich krajobrazów priorytetowych).