W dniu 27 marca 2023 r. Sejmik Województwa Wielkopolskiego uchwalił Audyt krajobrazowy województwa wielkopolskiego – pobierz dokument.

Audyt krajobrazowy stanowi podstawę do podejmowania działań w zakresie ochrony i kształtowania krajobrazu poprzez uwzględnienie wniosków i rekomendacji w dokumentach planistycznych szczebla regionalnego i lokalnego. Zapisy audytu krajobrazowego wzmocnią także ochronę krajobrazu na obszarach objętych ochroną prawną.

Zachęcamy do korzystania z aplikacji mapowej – Audyt krajobrazowy województwa wielkopolskiego, która ułatwia przeglądanie informacji związanych z Audytem.

 

 

 

  Film wersja z napisami

  Film wersja z autodeskrypcją

 

Informacje na temat Audytu krajobrazowego województwa wielkopolskiego

 

Wybierz zagadnienie i kliknij aby rozwinąć

Audyt krajobrazowy to nowe narzędzie ochrony i kształtowania krajobrazu, którego sporządzenie należy do obowiązków samorządów województw. W dokumencie tym identyfikuje się krajobrazy na obszarze całego województwa – w jego granicach administracyjnych, następnie dokonuje się charakterystyki krajobrazów i ich oceny oraz określa się krajobrazy priorytetowe, czyli te najcenniejsze. Dla krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów we wskazanych formach ochrony prawnej, formułuje się ustalenia w postaci rekomendacji i wniosków.

Etapy przygotowania audytu krajobrazowego wynikają z art. 38b ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, kolejno jest to:

Etap pierwszy

podjęcie przez zarząd województwa uchwały o przystąpieniu do sporządzania projektu audytu krajobrazowego

Etap drugi

przygotowanie projektu audytu krajobrazowego

Etap trzeci

zasięgnięcie opinii o projekcie od:
  • regionalnego dyrektora ochrony środowiska
  • dyrektorów parków narodowych i krajobrazowych
  • wojewódzkiego konserwatora zabytków
  • rad gmin położonych na terenie województwa

Etap czwarty

wyłożenie projektu do publicznego wglądu

Etap piąty

uchwalenie audytu krajobrazowego przez sejmik województwa


Zakres rzeczowy audytu krajobrazowego wynika z art. 38a ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Audyt krajobrazowy identyfikuje krajobrazy występujące na obszarze województwa, określa ich cechy charakterystyczne, unikatowe i syntetyczne oraz dokonuje oceny ich wartości.
#
Zgodnie z art. 38a ust. 3 ustawy w audycie krajobrazowym określa się w szczególności:
  • krajobrazy występujące na obszarze danego województwa,
  • lokalizację krajobrazów priorytetowych,
  • lokalizację i granice obszarów prawnie chronionych:
    • parków kulturowych,
    • parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, obszarów chronionego krajobrazu,
    • obiektów znajdujących się na listach Światowego Dziedzictwa UNESCO, obszarów Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO (MaB) lub obszarów i obiektów proponowanych do umieszczenia na tych listach,
  • zagrożenia dla możliwości zachowania krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w obrębie obszarów lub obiektów objętych formami ochrony,
  • rekomendacje i wnioski dotyczące kształtowania i ochrony krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w obrębie obszarów lub obiektów objętych formami ochrony,
  • lokalne formy architektoniczne zabudowy w obrębie krajobrazów priorytetowych.


Metoda sporządzania projektu audytu krajobrazowego jest ściśle określona w rozporządzeniu w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych i polega na:


Metoda 1.

identyfikacji i klasyfikacji krajobrazów

Metoda 2.

charakterystyce zidentyfikowanych krajobrazów

Metoda 3.

ocenie zidentyfikowanych krajobrazów

Metoda 4.

wskazaniu krajobrazów priorytetowych

Metoda 5.

wskazaniu zagrożeń dla możliwości zachowania wartości krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w obrębie obszarów objętych formami ochrony

Metoda 6.

sformułowaniu rekomendacji i wniosków dotyczących kształtowania i ochrony krajobrazów priorytetowych oraz krajobrazów w obrębie obszarów objętych formami ochrony

Metoda 7.

określeniu lokalnych form architektonicznych zabudowy dla krajobrazów priorytetowych

 

Grafika Metoda sporządzania projektu audytu krajobrazowego


Audyt krajobrazowy nie jest aktem prawa miejscowego (nie zawiera norm powszechnie obowiązujących, ale ma wpływ na inne dokumenty i działania podejmowane przez jednostki samorządu terytorialnego)


#


Audyt krajobrazowy jest dokumentem,
który łączy elementy opisowe i waloryzacyjne
(identyfikacja, charakterystyka i ocena krajobrazów) oraz wytyczne w formie rekomendacji i wniosków


Zgodnie z przepisami prawa wytyczne dotyczące ochrony krajobrazu określone w audycie krajobrazowym muszą być uwzględniane w określonych dokumentach szczebla regionalnego i lokalnego:

dokumenty poziomu regionalnego:
  • w planie zagospodarowania przestrzennego województwa należy uwzględnić rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym,
  • w planach ochrony parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego należy uwzględnić wyniki audytu krajobrazowego,
  • w planie ochrony parku krajobrazowego określa się granice stref ochrony krajobrazów stanowiących, w szczególności przedpola ekspozycji, osie widokowe, punkty widokowe oraz obszary zabudowane wyróżniające się lokalną formą architektoniczną, wyznaczonych w obrębie krajobrazów priorytetowych, zidentyfikowanych w ramach audytu krajobrazowego,
  • na obszarze chronionego krajobrazu sejmik województwa, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego wyznacza, w granicach krajobrazów priorytetowych, zidentyfikowanych w ramach audytu krajobrazowego, strefy ochrony krajobrazu stanowiące w szczególności przedpola ekspozycji, osie widokowe, punkty widokowe oraz obszary zabudowane wyróżniające się lokalną formą architektoniczną, istotne dla zachowania walorów krajobrazowych obszaru chronionego krajobrazu,
dokumenty poziomu lokalnego:
  • w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić granice oraz rekomendacje i wnioski dla krajobrazów priorytetowych,
  • w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego należy uwzględnić granice i sposoby zagospodarowania krajobrazów priorytetowych,
  • w uchwale reklamowej należy uwzględnić rekomendacje i wnioski z audytu krajobrazowego.
Grafika Wpływ audytu na ochronę krajobrazu

  • uchwalenie audytu krajobrazowego nie będzie skutkować obowiązkiem wprowadzania zmian w obowiązujących dokumentach planistycznych lub sporządzania nowych, w tym m.in.: studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin lub miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
  • audyt krajobrazowy nie wpływa na decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
  • brak przepisów przejściowych w związku z uchwaleniem audytu krajobrazowego, każda procedura planistyczna podjęta po 11 września 2015 r. będzie wymagała uwzględnienia zapisów audytu krajobrazowego
#

Data
luty 2016 r.
 

przystąpienie do sporządzenia Audytu krajobrazowego województwa wielkopolskiego. Prace nad przygotowaniem projektu audytu krajobrazowego podjęto na podstawie uchwały nr 1575/2016 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 4 lutego 2016 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia audytu krajobrazowego dla województwa wielkopolskiego oraz wyznaczenia jednostki odpowiedzialnej za realizację zadania. W uchwale wskazano Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu jako wykonawcę Audytu krajobrazowego województwa wielkopolskiego)

Data
marzec 2017 r.
 

powołanie Rady Naukowej Audytu krajobrazowego dla województwa wielkopolskiego. Rada Naukowa jako organ opiniodawczo-doradczy w kwestii sporządzenia audytu krajobrazowego została powołana uchwałą nr 3378/2017 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie powołania Rady Naukowej Audytu krajobrazowego dla województwa wielkopolskiego

Data
2019-2022 r.
 

przygotowanie projektu audytu krajobrazowego

Data
czerwiec 2022 r.
 

skierowanie projektu audytu krajobrazowego do opiniowania

Data
październik 2022 r.
 

wyłożenie projektu audytu krajobrazowego do publicznego wglądu

Data
marzec 2023 r.
 

uchwalenie dokumentu przez sejmik województwa

Cała dokumentacja audytu krajobrazowego znajduje się w 7 folderach, które zawierają hiperłącza umożliwiające szybkie przekierowanie do poszczególnych jego części (do poprawnego działania hiperłączy należy kopiować wszystkie foldery, by zachować poprawność ścieżek dostępu).

#
 

Folder A

TEKST WPROWADZAJĄCY
Folder zawiera wprowadzenie do audytu krajobrazowego województwa wielkopolskiego, w którym przedstawiono m.in. etapy sporządzania audytu, jego znaczenie w planowaniu przestrzennym oraz przyjęte metodyki i zastosowane dane.
 

Folder B

KRAJOBRAZY WLKP
Folder zawiera granice i wykaz wszystkich krajobrazów województwa, w tym zestawienie krajobrazów dla poszczególnych gmin. Każdy krajobraz jest oznaczony unikalnym numerem id.
 

Folder C

CHARAKTERYSTYKA KRAJOBRAZÓW
Folder zawiera zestawienie cech analitycznych (przyrodniczych, kulturowych) i syntetycznych dla każdego krajobrazu oraz charakterystykę poszczególnych krajobrazów. Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym charakterystykę krajobrazów realizuje się w formie modułów od I do V. Moduł V realizowany jest tylko dla krajobrazów priorytetowych i zawiera informacje o dokumentacji fotograficznej i kartograficznej.
 

Folder D

OCENA KRAJOBRAZÓW
Folder zawiera karty oceny wszystkich krajobrazów, w podziale na krajobrazy priorytetowe i pozostałe (niemające statusu krajobrazu priorytetowego). Wyniki tej oceny są niezbędne do wskazania krajobrazów priorytetowych.
 

Folder E

PRIORYTETY
Folder zawiera dane dotyczące krajobrazów priorytetowych – zestawienie krajobrazów priorytetowych (w tym zestawianie w poszczególnych gminach), ich granice, lokalne formy architektoniczne oraz szczegółowe analizy poszczególnych krajobrazów priorytetowych składające się z tekstu, załączników graficznych oraz zdjęć.
 

Folder F

KRAJOBRAZY FORMY OCHRONY
Folder zawiera dane dotyczące krajobrazów w granicach obszarów prawnie chronionych tj. parki kulturowe, parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu - zestawienia i granice form ochrony na terenie województwa oraz analizy krajobrazów w obrębie tych obszarów. Dla każdej formy ochrony została przeprowadzona analiza składająca się z tekstu oraz załączników graficznych.
 

Folder G

PROPOZYCJE FORM OCHRONY
Folder zawiera propozycje (rekomendacje) obszarów, które powinny zostać objęte formami ochrony przyrody lub zabytków. Przedstawiono wykazy obszarów i obiektów wskazanych do objęcia ochroną prawną oraz zobrazowano ich lokalizację na załącznikach graficznych. W tym folderze zawarto również obszary do uzupełnienia stanu wiedzy w zakresie nowych form ochrony.

Granice krajobrazów wyznaczono zgodnie z wytycznymi określonymi w rozporządzeniu wykonawczym – na podstawie pokrycia i użytkowania terenu w obrębie mezoregionu fizycznogeograficznego, który podzielono na krajobrazy z uwzględnieniem jednolitości tła krajobrazowego, rzeźby terenu oraz powtarzalności struktury przestrzennej i fizjonomii krajobrazu. Jako czynnik pomocniczy wzięto pod uwagę powiązania funkcjonalne między poszczególnymi elementami krajobrazu. Podstawowym materiałem źródłowym była ortofotomapa.

#

Grafika Typy i podtypy krajobrazów
Wyznaczone krajobrazy przyporządkowywane zostały do określonych typów oraz podtypów krajobrazów wg klasyfikacji typologicznej określonej w rozporządzeniu wykonawczym. Istotnym elementem, który decydował o przynależności do danego podtypu krajobrazu, było tło krajobrazowe definiowane jako rodzaj pokrycia lub użytkowania terenu, który dominuje powierzchniowo w obrębie krajobrazu i jednocześnie stanowi otoczenie większości pozostałych elementów przestrzennych krajobrazu.

 

Należy pamiętać, że krajobrazy zidentyfikowane w ramach audytu krajobrazowego przedstawiają aktualny sposób użytkowania teren a zakwalifikowanie danego obszaru do określonego typu i podtypu krajobrazu nie wskazuje kierunku jego zagospodarowania ani nie definiuje przeznaczenia terenu. Przynależności obszaru do danego typu krajobrazu nie należy traktować jako stanu docelowego jego zagospodarowania ani utożsamiać z planistycznym przeznaczeniem tego terenu.

Na terenie województwa wielkopolskiego zidentyfikowano 2486 krajobrazów w 13 typach i 33 podtypach. Każdy krajobraz posiada:

  • unikalny identyfikator (id),
  • kod podtypu krajobrazu – np. 10a (10 oznacza typ krajobrazu – wielkomiejski, 10a oznacza podtyp krajobrazu zespoły urbanistyczne o zachowanych założeniach historycznych,
  • kod krajobrazu – np. 30-318.14-010 (30 oznacza kod województwa wielkopolskiego, 318.14 oznacza mezoregion fizycznogeograficzny – Kotlina Kolska, 010 oznacza numer kolejnego krajobrazu w obrębie mezoregionu),

Charakterystyka krajobrazów polega na inwentaryzacji cech krajobrazowych: cech analitycznych, przyrodniczych i kulturowych,
dla których oblicza się wskaźniki określone w rozporządzeniu wykonawczym oraz cech syntetycznych, które określają w sposób ogólny zjawiska bezpośrednio niemierzalne np. tradycja.


Charakterystykę krajobrazów przestawia się w karcie charakterystyki krajobrazu, która składa się z pięciu tabel – modułów:

  • I – metryczka ogólna krajobrazu,
  • II – cechy analityczne,
  • III – cechy syntetyczne,
  • IV – wyniki porównania z innymi krajobrazami,
  • V – dokumentacja fotograficzna i kartograficzna.
Moduł V sporządza się tylko dla krajobrazów priorytetowych.
Grafika Charakterystyka krajobrazów

Ocena krajobrazów realizowana jest na podstawie wcześniej zebranych informacji w kartach charakterystyki krajobrazu poprzez wypełnienie karty oceny krajobrazu. W karcie oceny analizie poddane zostały cechy analityczne, przyrodnicze i kulturowe – charakterystyczne typologicznie i unikatowe oraz syntetyczne, którym przypisuje się odpowiednią wartość określającą stan zachowania lub wykształcenia według zasad określonych w rozporządzeniu wykonawczym. Na podstawie przypisanych wartości określa się, czy dana cecha może być wskazaniem do typowania krajobrazu jako priorytetowy.
To bardzo ważny etap dokumentu, z którego wynika czy dany krajobraz zastał wskazany jako priorytetowy.

Grafika Ocena zidentyfikowanych krajobrazów

Definicja krajobrazu priorytetowego wynika wprost z art. 2 pkt 16f ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
„krajobraz priorytetowy” – to krajobraz szczególnie cenny dla społeczeństwa ze względu na swoje wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne, architektoniczne, urbanistyczne, ruralistyczne lub estetyczno-widokowe i jako taki wymagający zachowania lub określenia zasad i warunków jego kształtowania.
Wybór krajobrazów priorytetowych nastąpił na podstawie metody określonej w rozporządzaniu wykonawczym. Polega ona m.in. na ocenie cech analitycznych (przyrodniczych i kulturowych) i syntetycznych w poszczególnych krajobrazach oraz w dalszej kolejności na wyborze cech, które w danym podtypie krajobrazu występują często (cechy charakterystyczne) lub rzadko (cechy unikatowe), Całość oceny oparta jest na ściśle określonych w rozporządzeniu matematycznych wyliczeniach. Aby krajobraz został uznany za priorytetowy musi spełnić co najmniej jedno z kryteriów: unikatowość występowania, reprezentatywność, dotychczasowa ochrona prawna oraz ważność krajobrazu.

Na terenie województwa wielkopolskiego, spośród zidentyfikowanych 2486 krajobrazów, wytypowano 120 krajobrazów priorytetowych w 11 typach i 24 podtypach. Powierzchnia krajobrazów priorytetowych to ok. 5% wszystkich krajobrazów województwa.

Każdy krajobraz priorytetowy został poddany analizie składającej się z 4 części:

Część pierwsza

charakterystyka krajobrazu

Część druga

zagrożenia dla możliwości zachowania wartości krajobrazu

Część trzecia

rekomendacje i wnioski dotyczące kształtowania i ochrony krajobrazu priorytetowego

Część czwarta

lokalne formy architektoniczne


Bardzo ważne dla ochrony i kształtowania krajobrazu są rekomendacje i wnioski, które należy uwzględnić w dokumentach planistycznych zarówno szczebla regionalnego, jak i lokalnego.


Dla krajobrazów priorytetowych sporządzono dokumentację kartograficzną i fotograficzną, która została opisana w tabelach Excel w module V.


Dokumentacja kartograficzna została przygotowana w formie załączników graficznych w formacie jpg , która przedstawia wyniki przeprowadzonych analiz:

  • elementy ekspozycji biernej lub czynnej,
  • zagrożenia dla możliwości zachowania wartości krajobrazu,
  • propozycje objęcia nowych obszarów formami ochrony przyrody i zabytków oraz zmianę granic istniejących obszarów chronionych.

 


Dokumentacja fotograficzna składa się z fotografii, wykonanych z drona oraz „z ręki”. Zawiera charakterystyczne ujęcia, cechy i obiekty obrazujące fizjonomię i strukturę krajobrazu oraz informacje dotyczące m.in. kodu krajobrazu, nazwy obiektu, autora, daty wykonania oraz georeferencji.

 

W audycie krajobrazowym wskazuje się również krajobrazy w obrębie obszarów prawnie chronionych, które są określone w rozporządzeniu wykonawczym. Należą do nich: parki kulturowe, parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu.


Suma powierzchni wszystkich form ochrony przyrody to 33% powierzchni województwa obejmująca 1191 krajobrazów (48% wszystkich krajobrazów wyznaczonych na terenie województwa), w tym 73 krajobrazy priorytetowe (60,8% wszystkich krajobrazów priorytetowych).
 
Krajobrazy w obrębie obszarów ochroną prawną wskazanych w audycie krajobrazowym, zostały poddane analizie składającej się z 3 części:
  • charakterystyki obszaru,
  • zagrożeń dla możliwości zachowania wartości krajobrazów,
  • rekomendacji i wniosków dotyczących kształtowania i ochrony krajobrazów.
Dla krajobrazów w obrębie obszarów prawnie chronionych nie określa się lokalnych form architektonicznych.
#

 

 

 

Przewiń do góry