Wielkopolska Baza Dróg Rowerowych – badanie infrastruktury dróg rowerowych edycja 2023
Zakończyła się druga edycja badania infrastruktury dróg rowerowych w Wielkopolsce. Dane pozyskane od jednostek samorządu terytorialnego i zarządców infrastruktury drogowej posłużyły do inwentaryzacji stanu i planów rozwoju sieci dróg rowerowych w regionie oraz aktualizacji Wielkopolskiej Bazy Dróg Rowerowych (WBDR).
Pierwsze badanie infrastruktury dróg rowerowych zrealizowano na przełomie 2020 i 2021 roku. Wzięło w nim udział aż 81% jednostek samorządu powiatowego i 85% gminnego, a zgromadzone dane pozwoliły na opracowanie pierwszej cyfrowej wersji WBDR.
W drugiej edycji badania, która rozpoczęła się w pierwszym kwartale tego roku, odpowiedzi udzieliły wszystkie jednostki samorządu terytorialnego oraz Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu i Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Otrzymanie 100% odpowiedzi z gmin i powiatów województwa było możliwe dzięki nowej formie pozyskiwania danych – geoankiecie dostępniej w aplikacji mapowej WBDR. Aplikacja pozwalała na przeglądanie danych o drogach rowerowych, a następnie ich weryfikację, aktualizację oraz dodawanie całkowicie nowych odcinków dróg rowerowych.
W artykule przedstawiono podsumowanie wyników badania ankietowego prezentujące podstawowe dane o stanie rozwoju sieci dróg rowerowych na terenie województwa wielkopolskiego. Wielkopolska Baza Dróg Rowerowych została udostępniona za pośrednictwem aplikacji mapowej, umożliwiającej wszystkim zainteresowanym wgląd do szczegółowych informacji o sieci dróg rowerowych. Dane zawarte w WBDR są aktualne na koniec kwietnia 2023 roku.
DŁUGOŚĆ SIECI DRÓG ROWEROWYCH
Łączna długość istniejących dróg rowerowych w województwie wynosi 2 883 km. W realizacji pozostają blisko 123 km, a planowanych do wybudowania jest aż 1 841 km dróg rowerowych.
ISTNIEJĄCE
2 883 km
W REALIZACJI
123 km
PLANOWANE
1 841 km
Najdłuższa sieć dróg rowerowych znajduje się w Poznaniu – 268 km, Pile – 68 km i Obornikach – 58 km, natomiast w 18 gminach nie ma ani jednego odcinka drogi rowerowej.
Najwięcej kilometrów dróg rowerowych w trakcie realizacji jest w gminie Wierzbinek – 9,3 km, Stęszew 8,6 km i Kleszczewo – 7,5 km.
Najwięcej kilometrów planowanych dróg rowerowych wskazano w gminie Krajenka – 62 km, Blizanów – 58 km i Swarzędz 40 km. W 41 gminach nie ma aktualnie planów rozwoju sieci dróg rowerowych.
TYPY INFRASTRUKTURY DRÓG ROWEROWYCH
Droga rowerowa to pas terenu oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi i przystosowany do poruszania się rowerem. Wskazana definicja obejmuje trzy typy infrastruktury przeznaczonej dla ruchu rowerowego, które są określone w Ustawie Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. 2023, poz. 1047., ze zm.), czyli: drogę dla rowerów, drogę dla pieszych i rowerów oraz pas ruchu dla rowerów. Oprócz dróg rowerowych respondenci wskazywali także inne typy infrastruktur, w pewnym stopniu przystosowane i przeznaczone do poruszania się rowerem – drogi dla pieszych z dopuszczonym ruchem rowerowym oraz pozostała infrastruktura wskazana do ruchu rowerowego[1]..
droga dla rowerów
droga dla pieszych i rowerów
pas ruchu dla rowerów
droga dla pieszych z dopuszczonym ruchem rowerowym
pozostała infrastruktura wskazana do ruchu rowerowego
Istniejąca sieć dróg rowerowych w Wielkopolsce to przede wszystkim drogi dla pieszych i rowerów o długości 1 602 km i drogi dla rowerów o długości 1 158km.
TYPY NAWIERZCHNI
Typy zastosowanych nawierzchni dróg rowerowych nie są mocno zróżnicowane. Dominują głównie dwa materiały: kostka betonowa 1 219 km (42,3%) i asfalt 1 162 km (40,3%). Dla blisko 7% dróg rowerowych wybrano typ nawierzchni inna, która w zdecydowanej większości odnosi się do odcinków dróg o dwóch lub więcej zastosowanych typach nawierzchni, gdzie najczęściej współwystępuje asfalt i kostka betonowa. Dla 7% odcinków rodzaj nawierzchni nie został określony.
STAN TECHNICZNY
Stan technicznych dróg rowerowych badany był w 3 kategoriach:
- dobry – nawierzchnie nowe, odnowione i eksploatowane, dopuszczalne występowanie sporadycznych uszkodzeń nie wymagające zabiegów naprawczych
- niezadowalający – nawierzchnie z uszkodzeniami wymagające zaplanowania zabiegów naprawczych
- zły – nawierzchnie z uszkodzeniami wymagające niezwłocznych zabiegów naprawczych lub w przypadku braku środków odpowiedniego oznakowania odcinków
Zdecydowana większość, aż 2 101 km dróg rowerowych w regionie, znajduje się w stanie dobrym. W stanie niezadowalającym są tylko 3 km dróg, a w złym 80 km. Dla 700 km dróg rowerowych nie określono stanu technicznego.
GĘSTOŚĆ DRÓG ROWEROWYCH
Na terenie poszczególnych gmin obliczono gęstość dróg rowerowych na podstawie aktualnych danych. Wskaźnik gęstości dróg rowerowych w przeliczeniu na 100 km2 dla województwa wielkopolskiego wyniósł 9,7 km. Natomiast wskaźnik gęstości dróg rowerowych w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców wynosi 8,3 km dla całego województwa. W porównaniu do wyników pierwszego badania z przełomu 2020 i 2021 roku, zauważalne są zmiany i wzrost wartości obu wskaźników. Trzeba jednak zaznaczyć, że w poprzedniej edycji badania, frekwencja wśród samorządów lokalnych była znacznie mniejsza, a baza dróg rowerowych nie była kompletna.
Największe zagęszczenie dróg rowerowych w przeliczeniu na 100 km2 występuje w gminach miejskich: Złotów, Wągrowiec oraz Chodzież. Natomiast w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców najwyższą wartość wskaźnika osiągnęły gminy: Powidz, Krzemieniewo i Rydzyna.
WIELKOPOLSKA BAZA DRÓG ROWEROWYCH - APLIKACJA MAPOWA
Wraz z zakończeniem procesu aktualizacji udostępniona została aplikacja mapowa dedykowana Wielkopolskiej Bazie Dróg Rowerowych. Umożliwia ona przeglądanie danych o drogach rowerowych, m.in. o stanie realizacji, typie infrastruktury czy rodzajach nawierzchni. W przyszłości posłuży również jako platforma pozyskiwania danych w ramach cyklicznej aktualizacji WBDR.
Celem prowadzenia Bazy jest inwentaryzacja i stały monitoring sieci dróg rowerowych, oraz wsparcie i koordynacja procesu planowania rozwoju infrastruktury dla ruchu rowerowego na wszystkich poziomach zarządzania. Chociaż aplikacja nie daje możliwości wyznaczania optymalnych tras podróży rowerowych, w formie znanej z popularnych serwisów mapowych, może być przydatnym źródłem informacji dla rowerzystów, o przebiegach, typie i stanie infrastruktury dróg rowerowych.
PODSUMOWANIE
Długość dróg rowerowych w województwie wielkopolskim systematycznie rośne. Porównując z poprzednimi wyników z 2021 roku, istniejąca sieć dróg rowerowych zwiększyła się o prawie 32%. Liczba planowanych dróg uległa znacznym zmianom i wzrosła ponad trzykrotnie. Jednak problemy w dalszym ciągu pozostają te same. Występuje duże zróżnicowanie wewnątrzregionalne w dostępie do dróg rowerowych. W niektórych, szczególnie słabiej zaludnionych obszarach zachodniej i północnej części województwa, sieć dróg rowerowych jest najmniej rozwinięta. Najgęstsza występuje w największych ośrodkach miejskich i w ich najbliższym sąsiedztwie oraz w południowo-zachodniej części województwa. Należy podkreślić, że w Wielkopolsce jest aż 18 gmin, w których nie znajduje się żadna droga rowerowa.
Szczególnym problemem sieci dróg rowerowych jest brak jej spójności. Zauważalne są także braki w ciągłości istniejącej infrastruktury, której uzupełnienie nie jest uwzględniane w ramach realizowanej i planowanej infrastruktury. Świadczy to o potrzebie skoordynowania działań na rzecz realizacji spójnej sieci dróg rowerowych na poziomie ponadlokalnym, która połączy najważniejsze w skali regionu generatory ruchu, czyli wszystkie ośrodki gminne i powiatowe.
[1] Infrastruktura drogowa i inna uwzględniająca ograniczenia prędkości dopuszczalnej, stosowanie rozwiązań z zakresu uspokojenia ruchu, czy zmian organizacji ruchu umożliwiających bezpieczny ruch rowerowy
