Badanie infrastruktury dla ruchu rowerowego – edycja 2025
Zakończyła się kolejna aktualizacja Wielkopolskiej Bazy Dróg Rowerowych (WBDR). Dane pozyskane od jednostek samorządu terytorialnego i zarządców infrastruktury drogowej, posłużyły do inwentaryzacji stanu i planów rozwoju infrastruktury dla ruchu rowerowego w województwie wielkopolskim. Dane otrzymano od wszystkich samorządów gminnych i powiatowych, oraz od Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich i Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Badanie zostało przeprowadzone w formie geoankiety za pośrednictwem aplikacji mapowej, gdzie można przeglądać, weryfikować i dodawać informacje o infrastrukturze dla ruchu rowerowego.
Artykuł przedstawia podsumowanie wyników badania, prezentując podstawowe dane o stanie rozwoju sieci dróg rowerowych na terenie województwa wielkopolskiego z aktualnością na koniec marca 2025 roku. Coroczna aktualizacja WBDR jest ważnym elementem oceny efektywności działań służących rozwojowi infrastruktury dla ruchu rowerowego, określonych Polityce rowerowej województwa wielkopolskiego.
TYPY INFRASTRUKTURY DLA RUCHU ROWEROWEGO
Infrastruktura dla ruchu rowerowego składa się z dróg rowerowych oraz innych typów infrastruktury, w pewnym stopniu przystosowanych i przeznaczonych do poruszania się rowerem. Droga rowerowa to pas terenu oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi i przystosowany do poruszania się rowerem. Wskazana definicja obejmuje trzy typy infrastruktury przeznaczonej dla ruchu rowerowego: drogę dla rowerów, drogę dla pieszych i rowerów oraz pas ruchu dla rowerów, które są określone w Ustawie Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. 2024, poz. 1251).
Inne typy infrastruktury, w pewnym stopniu przystosowane i przeznaczone do poruszania się rowerem to: drogi dla pieszych z dopuszczonym ruchem rowerowym, kontraruch rowerowy[1], strefa tempo 30.
Łączna długość całej infrastruktury dla ruchu rowerowego w województwie wielkopolskim wg stanu na koniec marca 2025 roku wynosi 3519 km, w tym 3190 km to drogi rowerowe, a 329 km to inne typy infrastruktury.
Istniejącą sieć dróg rowerowych w województwie wielkopolskim tworzą głównie drogi dla pieszych i rowerów o długości 1796 km i drogi dla rowerów o długości 1269 km. W porównaniu do danych z WBDR z poprzedniego badania przeprowadzonego w 2024 r. odnotowano zmianę długości dróg dla pieszych i rowerów o +4,0%, a dróg rowerowych o +1,5%[2].
[1] Umożliwia poruszanie się rowerzystom w kierunku przeciwnym do wyznaczonego kierunku dla ruchu ogólnego na jezdniach jednokierunkowych z ograniczeniem prędkości do 30 km/h.
[2] Wszystkie zmiany względem poprzedniej edycji badania uwzględniają nowo wybudowaną infrastrukturę oraz korekty w otrzymanych wcześniej danych, po przeprowadzonej weryfikacji i potwierdzeniu poprawności danych przez samorządy oraz zarządców dróg.
DŁUGOŚĆ SIECI DRÓG ROWEROWYCH
Łączna długość istniejących dróg rowerowych w województwie wynosi 3190 km. W realizacji pozostają 99 km, a planowanych do wybudowania jest 2046 km dróg rowerowych.
ISTNIEJĄCE
3 190 km
W REALIZACJI
99 km
PLANOWANE
2 046 km
Długość dróg rowerowych przeanalizowano w podziale na obszary miejskie i obszary wiejskie[3] w regionie. W wyniku analizy wykazano, że na obszarach wiejskich zlokalizowanych jest 61,7% dróg rowerowych, a w miastach 38,3%.
61,7%
OBSZAR WIEJSKI
38,3%
OBSZAR MIEJSKI
Występowanie poszczególnych typów infrastruktury jest zróżnicowane. Dominującym na obu obszarach są drogi dla pieszych i rowerów. Jednakże w miastach widoczny jest większy udział dróg dla rowerów – 42,4%, względem obszarów wiejskich – 38,2%.
Najdłuższa sieć dróg rowerowych znajduje się w największych miastach regionu: Poznaniu – 217 km[4], Pile – 70 km i Kaliszu – 59 km. Natomiast jeśli chodzi o obszary wiejskie to najdłuższa sieć dróg rowerowych znajduje się w gminach wiejskich: Kościan – 48 km, Tarnowo Podgórne – 48 km, oraz na obszarze wiejskim gminy miejsko-wiejskiej Jarocin – 40 km.
[3] Obszar miejski tworzą wszystkie miasta w województwie, czyli gminy miejskie, miasta w gminach miejsko-wiejskich i miasta na prawach powiatu. Obszary wiejskie to wszystkie gminy wiejskie oraz obszary wiejskie gmin miejsko-wiejskich.
[4] W zeszłorocznej edycji badania w Poznaniu odnotowano 272 km dróg rowerowych. Dane były pozyskane z Systemu Informacji Przestrzennej Miasta Poznania i uwzględniały długość odcinków dróg rowerowych po obu stronach drogi odrębnie. W tym roku dane zostały zgeneralizowane do osi jezdni i są traktowane jako jeden odcinek drogi rowerowej, dlatego statystyczna długość dróg rowerowych jest mniejsza. Celem tego działania było dostosowanie danych miasta Poznania do pozostałych opisanych w bazie.
GĘSTOŚĆ DRÓG ROWEROWYCH
Miarodajnym sposobem na określenie poziomu rozwoju infrastruktury rowerowej na danym obszarze jest gęstość dróg rowerowych wyrażona wskaźnikiem – udział (%) długości dróg rowerowych w długości sieci dróg publicznych o nawierzchni twardej[5]. W ten sposób można określić wypełnienie infrastruktury dróg publicznych drogami rowerowymi. Wartość wskaźnika dla całego województwa wielkopolskiego wyniosła 10,4 %. Gęstość dróg rowerowych dla obszarów wiejskich wyniosła 8,0 %, a dla obszarów miejskich 20,8 %. Zdecydowanie większe zagęszczenie występuję w miastach co wynika z ich specyfiki, gdzie długość infrastruktury drogowej jest relatywnie mniejsza niż na obszarach wiejskich, a sieć dróg rowerowych jest bardziej rozbudowana. Największe wartości wskaźnik osiąga w miastach: Chodzież – 52,8%, Oborniki – 52,0%, Złotów – 46,4%.
Udział (%) długości dróg rowerowych w długości sieci dróg publicznych o nawierzchni twardej
WOJEWÓDZTWO
WIELKOPOLSKIE
OBSZAR WIEJSKI
8,0%
OBSZAR MIEJSKI
20,8%
[5] Do dróg o nawierzchni twardej zalicza się drogi o nawierzchni twardej ulepszonej (z kostki kamiennej, klinkieru, betonu, z płyt kamienno-betonowych, bitumu) oraz drogi o nawierzchni nieulepszonej (o nawierzchni tłuczniowej i brukowej).
TYPY NAWIERZCHNI
Spośród zastosowanych typów nawierzchni dróg rowerowych dominują głównie dwa materiały: asfalt 1327 km (44,5%) i kostka betonowa 1238 km (39,2%). Dla 6,2% dróg rowerowych wybrano typ nawierzchni – inny, który w zdecydowanej większości odnosi się do odcinków dróg o dwóch lub więcej zastosowanych typach nawierzchni. Dla 6,7% odcinków rodzaj nawierzchni nie został określony.
STAN TECHNICZNY
Stan technicznych dróg rowerowych badany był w 3 kategoriach:
- dobry – nawierzchnie nowe, odnowione i eksploatowane, dopuszczalne występowanie sporadycznych uszkodzeń nie wymagające zabiegów naprawczych
- niezadowalający – nawierzchnie z uszkodzeniami wymagające zaplanowania zabiegów naprawczych
- zły – nawierzchnie z uszkodzeniami wymagające niezwłocznych zabiegów naprawczych lub w przypadku braku środków odpowiedniego oznakowania odcinków
Dla 2461 km dróg rowerowych w regionie wskazano dobry stan techniczny. W stanie niezadowalającym są 6 km dróg, a w złym 69 km. Dla 654 km dróg rowerowych nie określono stanu technicznego.
APLIKACJA MAPOWA WIELKOPOLSKIEJ BAZY DRÓG ROWEROWYCH
Wraz z zakończeniem badania zaktualizowano dane w aplikacji mapowej Wielkopolskiej Bazy Dróg Rowerowych. Umożliwia ona przeglądanie zebranych informacji o infrastrukturze ruchu rowerowego, m.in. o stanie realizacji, typie infrastruktury czy rodzajach nawierzchni. Użytkownicy znajdą tutaj szczegółowe dane dla każdego pojedynczego odcinka drogi rowerowej w województwie, a także mogą pobrać dane statystyczne, czy plakaty przygotowane dla gmin województwa wielkopolskiego.
Nowością wprowadzoną po poprzedniej aktualizacji WBDR w 2024 roku było uruchomienie monitoringu ongoing. Umożliwia on dokonywanie zmian w WBDR na bieżąco, gdzie każdy podmiot zgłaszający zmiany ma możliwość wprowadzenia nowych i edycji danych zawartych w Bazie w zależności od potrzeb, np. dodanie nowego odcinka drogi rowerowej po jego wybudowaniu.
Celem Bazy jest inwentaryzacja i stały monitoring sieci infrastruktury dla ruchu rowerowego, oraz wsparcie i koordynacja procesu planowania jej rozwoju na wszystkich poziomach zarządzania. Jako narzędzie koordynacji rozwoju mobilności rowerowej w ramach Celu strategicznego 3. Popularyzacja ruchu rowerowego, jest ona jednym z kluczowych elementów Polityki rowerowej województwa wielkopolskiego przyjętej przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego na początku 2024 roku. Służy także jako źródło danych dla monitoringu wskaźników realizacji celów polityki.
PODSUMOWANIE
Aktualizacja Wielkopolskiej Bazy Dróg Rowerowych po raz kolejny potwierdza, że sieć dróg rowerowych w województwie wielkopolskim stale się rozwija. Długość infrastruktury dla ruchu rowerowego wskazanej w bazie w porównaniu do danych z edycji 2024 zwiększyła się o 5,6%. Najgęstsza sieć dróg rowerowych występuje w Poznaniu i jego najbliższych okolicach oraz w południowo-zachodniej części województwa. Na pozostałych obszarach jest rozłożona nierównomiernie. Widoczna jest także zależność, że większość miast powiatowych oraz największych ośrodków miejskich posiada ponadprzeciętnie gęstą sieć dróg rowerowych. Ta korelacja nie ulega zmianie w porównaniu do poprzednich edycji badania. Kluczowym problemem nadal jest brak spójności sieci dróg rowerowych, która jest fragmentaryczna i nie łączy wzajemnie ze sobą większości sąsiadujących ośrodków gminnych. Na terenie 14 gmin w Wielkopolsce nadal nie przebiega ani jedna droga rowerowa.
Powiązane opracowania:
-
Badanie infrastruktury dróg rowerowych – edycja 2024Zakończyła się trzecia edycja badania infrastruktury dróg rowerowych w Wielkopolsce. Dane pozyskane od jednostek samorządu terytorialnego i zarządców infrastruktury drogowej posłużyły do inwentaryzacji stanu i planów rozwoju sieci dróg rowerowych w regionie oraz aktualizacji Wielkopolskiej Bazy Dróg Rowerowych.
-
Badanie infrastruktury dróg rowerowych – edycja 2023Zakończyła się druga edycja badania infrastruktury dróg rowerowych w Wielkopolsce. Dane pozyskane od jednostek samorządu terytorialnego i zarządców infrastruktury drogowej posłużyły do inwentaryzacji stanu i planów rozwoju sieci dróg rowerowych w regionie oraz aktualizacji Wielkopolskiej Bazy Dróg Rowerowych (WBDR).
-
Badanie infrastruktury dróg rowerowych – edycja 2021Badanie ankietowe przeprowadzone wśród samorządów lokalnych dostarczyło informacji o aktualnym stanie i wewnętrznym zróżnicowaniu rozwoju infrastruktury dróg rowerowych w Wielkopolsce. Pozyskane danę będą podstawą do dalszego kształtowania polityki rowerowej w województwie wielkopolskim.
